یکی از مشهودات تاریخ که هیچ شک و شبهه‌ای در آن راه ندارد سنت قالی شویان اهالی فین است که همه ساله در دومین جمعه مهرماه (نزدیکترین جمعه به 11مهرماه که سالروز کشته‌شدن سلطانعلی بن محمدباقر است) برگزار می‌گردد. شهرت و معروفیت این سنت به اندازه‌ای است که نیاز به ادلّه و اثبات ندارد. در کتابهای متعددی مانند امامزادگان معتبر، زندگانی سلطان بن علی و هلال بن علی نوشته آیت ا... امامت، تاریخ کاشان نوشته کلانتر ضرابی و غیره به این مراسم اشاره شده‌است. با این وجود سلطانعلی که یکی از چهار امامزاده واجب التعظیم و دارای تاریخ مستند در ایران می‌باشد، برای بسیاری هنوز ناشناخته مانده اند؛ قرار گرفتن بارگاه او در یک مسیر فرعی که مرکزیت شهری ندارد و همچنین عدم ارایه آثار علمی و تحقیقی مستند در این باره از دلایل ناشناخته ماندن سلطانعلی و مراسم قالی شویان فین می‌باشد.

هرسال در روز سیزدهم مهرماه هر سال (امروزه در دومین آدینه مهرماه)، اهالی شهر «فیـن» کاشان یکی از قالی‌های درون بنای امامزاده، به عنوان قالی‌ای که به هنگام شهادت در تابوت او بوده و پیکر امامزاده را در آن پیچیده بوده‌اند، به صورت لوله‌شده بر دوش جوانان قرار می‌گیرد و آنان آنرا به سوی چشمه‌ای که در حدود چند صد متری شرق بنا واقع است، می‌برند.

به دنبال این دسته، گروهی دیگر که هر یک چوبدستی بلندی را بر دست دارند، حرکت می‌کنند و با تکان دادن چوبدستی در هوا به نبردی نمادین با قاتل امامزاده می‌پردازند. قالی بر کنار چشمه به زمین می‌آید و آب چشمه را به نشانه غسل دادن امامزاده بر آن می‌افشانند و آنگاه دوباره آنرا با شور و هیجان به سوی بنا باز می‌گردانند. پیش از ورود قالی به آرامگاه، چوب بدستان با دویدن و تکان دادن چوب‌ها و فریاد و شعارهای مهیج، نبرد با قاتل امامزاده را دنبال می‌کنند. رسیدن حاملان قالی به درگاه ورودی امامزاده و سپردن آن به اهالی روستای خاوه که می‌بایست آنرا به درون ببرند، همراه با تشریفات خاصی است.

این مراسم منحصراً توسط اهالی «فیـن» کاشان برگزار می‌شود و دیگران حق شرکت در آنرا نداشته و تنها تماشاچی هستند.

سایر روایات تاریخی

با ظهور دین اسلام، برخی از آیین‌های نیک ایرانیان همچون جشن نوروز در میان مسلمانان نیز رواج پیدا کرد و برخی از آیین‌ها در قالب سنتهای اسلامی ظهور کرد. واقعه کشته‌شدن علی بن محمدباقر هم‌زمان با دومین هفته? مهرماه سال شمسی بوده که آیین جشن و پایکوبی مهرگان در ایران برپا می‌شده‌است و همچنین مردم فین آیین خاصی به نام جشن آبریزان برگزار می‌کردند و به نظر می‌رسد به هنگام کشته‌شدن او، مردم سرگرم برگزاری جشن بودند ولی به محض شنیدن خبر مرگ او سراسیمه خود را به مشهد اردهال می‌رسانند و از آن سال به بعد همه ساله در همان تاریخ (دومین جمعه مهرماه) به احترام فرزند محمد باقر مراسم قالیشویان را که شباهتی با جشن آبریزان و آیین مهرگان دارند برگزار می‌کنند. هنگامی که در سال 116ه. ق مردم فین و دوستان علی بن محمدباقر خبر مظلومیت و محاصره او را توسط عمال حکومت بنی امیه شنیدند بلافاصله چوب به دست – که سلاح مبارزه با دشمن آن زمان بوده – به سمت اردهال حرکت کردندو با دشمنان علی بن محمدباقر کارزار نموده، اما زمانی رسیدند که او کشته‌شده بود. لذا بدن بی سر او را که جراحات فراوانی به آن وارد شده بود، در قالی قرار داده و به صورت چوب به دست و حسین حسین گویان بدن را تشییع و در چشمه آبی غسل داده و سپس به همان مکانی که خود او وصیت کرده بود منتقل کردندو به خاک سپردند. این سنت تا امروزه ادامه دارد. در مراسم قالی شویان اهالی فین به یاد حوادث و رویدادهای مربوط به کشته‌شدن و جنگ و گریزهای مربوط به نحوه? خاکسپاری جنازه او، چوب دستی‌های خود را حسین حسین گویان در هوا تکان می‌دهند و قالیچه ای- را به عنوان نماد قالی غرقه در خونی که امامزاده درآن پیچیده شده بود - را در نهر آبی که از داخل صحن امامزاده حسین (از فرزندان زین العابدین) می‌گذرد - به نهر شاهزاده حسین معروف می‌باشد- شست و شو می‌دهند. طبق مشاهدات و آنچه در کتابها مذکور است این سنّت مهم تاریخی فقط مربوط به اهالی فین علیا و سفلی و روستای خاوه اردهال است که بیش از سیزده قرن است که اجرا می‌شود و اشخاص دیگر نمی‌توانند اقدام به اجرای این سنت بکنند

شرکت کنندگان و نحوه اجرای مراسم

خبرگزاری ایرنا در سال 1384 تعداد شرکت‌کنندگان در مراسم را 200 هزار نفر بر می‌شمارد. نحوه اجرای مراسم بدین صورت است که کلیه اهالی فین، هرکدام چوبی به دست دارند و در صحن اصلی و مرکزی بنام صحن صفا اجتماع می‌کنند و عده‌ای هم در صحن شاهزاده حسین با آداب خاصی به چوب به دستان صحن صفا می‌پیوندند و پس از روضه خوانی و سینه زنی و سخنرانی متولیان امامزاده، نمایندگان روستای خاوه اردهال قالی مقدس را به معتمدین و اهالی فین تحویل می‌دهند که این لحظات، لحظاتی با شکوه‌است به طوری که کمتر کسی است که مراسم تحویل قالی را شاهد باشد و تحت تاثیر زیبایی‌های آن قرار نگیرد. کسانی که قالی را تحویل می‌گیرند، آن را از ایوان صفا به داخل صحن صفا می‌آورند و چوب دستی هایشان را در هوا تکان می‌دهند و حسین حسین گویان، قالی مقدس را در یک مسیر مشخص به سوی نهر آب شاهزاده حسین می‌برند و آن را شست و شو می‌دهند. پس از شست و شوی قالی مقدس، اهالی فین، آن را از مسیر دیگری به داخل صحن فینی‌ها آورده، با تشریفات خاصی مجددا تحویل معتمدین و خادمان امامزاده می‌دهند و پس از چندین بار دور زدن در اطراف صحن و سینه زنی و گفتن حسین حسین در صحن فینی‌ها، مراسم تا سال بعد خاتمه می‌پذیرد. شست وشوی قالی فقط به وسیله اهالی چوب به دست فین و با اجتماع مردم و زوّار در کنار نهر آب تاریخی باریکرسف، در دومین جمعه مهرماه، حوالی ظهر انجام می‌شود. جالب اینجاست که همه وقایع و اتفاقات مذهبی در ایران اسلامی با سالشمار قمری حساب و منظور می‌شوند اما مراسم قالی شویان اردهال طبق ماه شمسی برگزار می‌گردد. انجام این مراسم با تقویم مخصوص، به خاطر آن است که مراسم قالی شویان با اینکه مراسمی مذهبی است، در حقیقت رگه‌هایی از چندین آیین ملی را با خود همراه دارد که خاطرنشان می‌سازد در کلیه مراحل حمل قالی، غیر از اهالی روستای خاوه اردهال و فین، هیچ فردی در هر مقام و موقعیتی (منظور اعراب و آخوندها) که باشد حق ندارد به گروه چوب به دستان قالی مقدس داخل شود.